“Phương án tối ưu là sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trước khi kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện”, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình nêu đề xuất.
Cần thống nhất thời điểm dừng mô hình chính quyền cấp huyện
Ban Chỉ đạo thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đã họp Phiên họp lần thứ nhất vào ngày 13/3.
Thảo luận về kế hoạch hoạt động của Ban Chỉ đạo, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, sắp tới sẽ phải sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương để quy định về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, phân định rõ nhiệm vụ giữa chính quyền cấp tỉnh và cấp dưới tỉnh; các vấn đề liên quan đến chuyển tiếp thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của chính quyền địa phương khi sắp xếp, tổ chức lại thành 2 cấp.
Bộ Tư pháp sẽ trao đổi với các cơ quan của Quốc hội xem có cần thiết phải xây dựng một nghị quyết xử lý một số vấn đề khi tổ chức lại đơn vị hành chính giống như Nghị quyết số 190/2025/QH15 của Quốc hội hay không.
“Phương án hoàn hảo nhất, khi sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền 2 cấp ở địa phương thì các bộ phải rà soát những nội dung thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước của bộ mình và đề xuất 1 luật sửa nhiều luật”, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh, đồng thời cho rằng, “một hệ thống pháp luật mà lúc nào cũng dùng nghị quyết mang tính chất xử lý tình huống thì không thực sự ổn lắm. Đây là việc buộc phải làm trong thời gian gấp gáp”.
Chia sẻ với ý kiến của Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh nêu, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho hay, chúng ta đang quy định theo mô hình chính quyền địa phương 3 cấp, trong đó có những lĩnh vực chuyên ngành chính quyền cấp huyện có nhiều thẩm quyền và giải quyết rất nhiều thủ tục hành chính, ví dụ như lĩnh vực đất đai.
Trong kế hoạch chưa thể hiện khi nào chính thức kết thúc mô hình chính quyền huyện, sau khi sáp nhập cấp xã hay đến khi hoàn thành cấp tỉnh. Nếu kết thúc vào 30/6 thì cần thiết phải có Nghị quyết của Quốc hội, trong đó xử lý những vấn đề có tính cấp bách và căn cốt nhất liên quan đến người dân và doanh nghiệp.
“Đất đai, an sinh xã hội, giáo dục, y tế… những vấn đề này thuộc thẩm quyền của cấp huyện. Trong Luật Đất đai, rất nhiều nội dung phụ thuộc vào cấp huyện, từ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện cho đến cấp giấy chứng nhận lần đầu… Nếu giải quyết một luật sửa nhiều luật không thể kịp vào kỳ họp Quốc hội tháng 5 này”, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nêu quan điểm.
Bộ trưởng Đỗ Đức Duy kiến nghị nên ban hành một nghị quyết của Quốc hội vào tháng 5/2025 và sửa Luật vào tháng 10/2025 và nhấn mạnh: “Nếu vấn đề này không xử lý kịp thời sẽ ách tắc rất lớn kể cả trong quản lý xã hội lẫn phát triển kinh tế- xã hội. Khi báo cáo Trung ương xong cũng cần thống nhất thời điểm dừng mô hình chính quyền cấp huyện để Chính phủ chủ động trong việc xây dựng các văn bản hướng dẫn và các nội dung khác đi theo”.
Dự kiến sẽ sắp xếp cấp xã trước khi cấp huyện kết thúc sứ mệnh chính trị
Tại phiên họp, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình cho biết, hiện có nhiều phương án về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã.
Có ý kiến cho rằng, nên làm đồng thời cả tỉnh, cả huyện và xã nhưng nếu làm đồng thời thì sẽ có những bất cập. Vì vậy, phương án tối ưu là sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trước khi kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình (Ảnh: VGP/Đình Hải).
“Huyện là nơi nắm rõ các xã nhất, biết rõ xã nào, xã nào cho nên khi còn tồn tại cấp huyện thì giao nhiệm vụ cho các địa phương mà trực tiếp là tỉnh ủy, huyện ủy quyết định. 3 xã hay 5 xã nhập lại, địa giới đến đâu… Huyện sẽ có ý kiến xác đáng.
Khi cấp huyện kết thúc sứ mệnh chính trị thì huyện cũng phải hoàn thành việc sắp xếp các xã thế nào để huyện trình lên cho tỉnh. Tinh thần là việc sắp xếp các xã phải giao cho đơn vị cụ thể. Cơ quan gần nhất, thuận lợi nhất chính là huyện. Do đó, không thể kết thúc hoạt động của huyện ngay cùng với xã. Chúng tôi rất cân nhắc câu chuyện này”, báo VOV thuật lời ông Nguyễn Hòa Bình.
Cũng tại phiên họp này, nói về việc tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, hiện có 10.035 đơn vị cấp xã, sẽ tổ chức lại quy mô chỉ còn khoảng 2.000, “gần như là một huyện nhỏ”.
Việc này thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, có thể làm ngay sau Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương. Sau khi Hiến pháp sửa đổi; sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức chính quyền địa phương và các luật có liên quan có hiệu lực, sẽ kết thúc hoạt động của chính quyền địa phương cấp huyện.
